بیشتر مردم هر از چند گاه دندان‌های خود را روی هم فشار داده و آن‌ها را روی هم می‌سابند. زمانی که این کار به عادت تبدیل شود و استرس و اضطراب آن را تحریک کند، به آن دندان قروچه یا براکسیم (bruxism) گفته میشود. این عادت میتواند تاثیرات و عوارض زیادی را در پی داشته باشد. شما فکر می‌کنید چه راههای درمانی برای این عادت وجود دارد؟ به نظر شما سن خاصی برای درمان براکسیسم وجود دارد؟ چه عوارضی به دنبال دندان قروچه برایتان ایجاد می شود؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا بیشتر با دندان قروچه و عوارض آن آشنا شوید.
فهرست مطالب:
- با چه نشانه‌هایی متوجه دندان قروچه خود شویم؟
- علل بروز دندان قروچه
- پیامدهای براکسیسم
- روش‌های کنترلی و درمانی براکسیسم
- نکاتی برای شما که دندان قروچه دارید
- سخن پایانی
- سوالات متداول
این محتوای مفید را هم از دست ندهید: روکش دندان شیری کودکان، یک ترمیم خلاقانه
با چه نشانه‌هایی متوجه دندان قروچه خود شویم؟
دندان قروچه می تواند با علائم و نشانه هایی داشته باشد که عبارتند از:
- انقباض عضلات فک پشت هم و در فاصله زمانی های نزدیک به هم
- شنیده شدن صدای سایش دندان ها توسط اطرافیان
- احساس درد در ناحیه فک در زمان باز و بسته کردن فک
- تورم لثه به دلیل فشار بیش از حد دندان ها روی هم
- سردرد و گوش درد
- حساسیت بیش از حد دندان ها
- ایجاد زخم های مکرر دهان
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: سیر تا پیاز حفره خشک دندان
علل بروز دندان قروچه
- میتواند به دلیل استرس، خشم، هیجان و یا اضطراب باشد.
- از عوارض مصرف برخی داروهای افسردگی می‌توان به دندان قروچه اشاره کرد.
- گاهی به دلیل مشکلات تنفسی در خواب دچار دندان قروچه می‌شویم.
- ممکن است از عوارض بیماری پارکینسون باشد.
- میتواند از علائم بروز بیماری‌های اعصاب و روان یا بیماری‌هایی که مربوط به عضلات فک و صورت است، باشد.
- نامرتبی و درست قرار نگرفتن دندان‌ها روی یکدیگر .
- داشتن شخصیت تهاجمی، رقابتی یا بیش فعال
- ریفلاکس معده
برای مطالعه بیشتر: فیشور سیلانت دندان کودکان
پیامدهای براکسیسم
دندان قروچه میتواند عوارض خفیف و یا خطرناکی داشته باشد که این عوارض عبارتند از:
- از بین رفتن مینای دندان در اثر ساییدگی دندان‌ها بر روی همدیگر
- آسیب به مینای دندان باعث حساس شدن دندان‌ها به سرما و گرما میشود.
- میتواند باعث سردرد و گوش درد شود.
- صدای کشیدن دندان‌ها روی هم مخصوصا در شب، برای اطرافیان بیمار نیز آزار دهنده می‌باشد.
- در صورتی که فرد دندان پرشده داشته باشد، با ساییدن دندان‌ها روی هم ممکن است مواد پرکننده‌ی دندان بشکنند.
درباره‌ی فلوئوروزیس دندان چه می‌دانید؟
روش‌های کنترلی و درمانی براکسیسم
علت ایجاد مشکل باید قبل از تصمیم‌گیری درباره روش درمان مناسب برای آن مورد توجه قرار گرفته شود. استرس یکی از دلایل اصلی دندان قروچه است. در این حالت ، به جای توجه به دندان قروچه لازم است به علت ایجاد آن یعنی استرس توجه شده و می‌بایست این مشکل برطرف گردد.
درمان دندان قروچه ایجاد شده در نتیجه استرس
برای درمان دندان قروچه در نتیجه استرس ، لازم است ابتدا شرایط خاص استرس‌زا کنترل شود. سپس وضعیت فرد مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد. انجام این کار شامل توجه به شرایطی همچون خواب کافی شبانه یا اطمینان از انجام تمرین‌های ورزشی به مقدار لازم و به صورت منظم می باشد.
محافظ دهان
در صورتی که مشکل دندان‌قروچه در نتیجه عواملی به غیر از استرس ایجاد شده و با مواردی همچون نامرتبی فک یا دندان‌ها در دهان ارتباط داشته باشد ، احتمالاً لازم است از روش‌های دندانپزشکی برای درمان دندان قروچه استفاده شود. به این ترتیب دندانپزشک ممکن است از فرد بخواهد در هنگام خواب شبانه از نایت گارد دندان برای جلوگیری از وارد آمدن آسیب به دندان‌ها به خاطر دندان قروچه و درمان حساسیت دندان استفاده کند.
برای این منظور نباید از محافظ‌های دهان ورزشی استفاده کرد. در حقیقت این محافظ‌ها به صورتی طراحی گردیده اند که به راحتی از دهان خارج می‌شوند. ممکن است به جای رفع مشکل باعث ایجاد ناراحتی بیشتر برای فرد شوند. اکثر افراد در هنگام استفاده از محافظ دهان با بهبود شرایط خود مواجه می‌شوند. اما این روش بدون نقص و ایراد نیست. در حقیقت با گذشت زمان، محافظ دهان کودکان و بزرگسالان به تدریج دچار فرسایش شده و تاثیر خود را از دست می‌دهد. علاوه بر این ، وقتی که بیمار سعی کند استفاده از محافظ دهان را متوقف نماید ، معمولاً با بازگشت مجدد علائم درد و ناراحتی خود مواجه خواهد شد. به همین خاطر این روش فقط یک راهکار موقت است و نمی‌تواند مشکل بیمار را بطور کامل درمان نماید.
امروزه انواع مختلف و متنوعی از اسپلینت‌ها وجود دارد. برخی از این ابزارها بر روی دندان‌های بالا و برخی دیگر بر روی دندان‌های پایین در دهان قرار می‌گیرند. همچنین اسپلینت‌ها به گونه ای طراحی می‌شوند که شرایط فک را در یک موقعیت مناسب نگه داشته یا عملکرد آن را بهبود بخشند. به این ترتیب در صورتی که یکی از این ابزارها نتواند از اثربخشی لازم برخوردار باشد ، احتمالاً می‌توان از نوع دیگر آن برای رفع مشکل استفاده کرد.
دندان قروچه و اسپلینت دهان
اسپلینت دهان از نظر عملکرد و اثربخشی شباهت به محافظ دهان دارد. با این تفاوت که از پلاستیکی سخت تر ساخته‌شده و روی دندان‌های بالایی یا پایین قرار می‌گیرد.
اسپلینت های دهان ماندگاری بیشتری نسبت به محافظ دهان دارند اما گران‌تر هستند. اگرچه هر دو محافظ و اسپلینت دهان می‌توانند به شما در محافظت از دندان‌ها کمک و دندان قروچه را کنترل کنند ، اما هیچ کدام از آن‌ها این بیماری را درمان نمی‌کنند.
اجتناب از مصرف برخی مواد غذایی خاص
اجتناب از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های دارای سطح بالای کافئین یا مواد غذایی که می‌توانند باعث افزایش احتمال دندان قروچه شوند ، برای افراد دچار این مشکل لازم و ضروری است. علاوه بر این ، لازم است این افراد از جویدن غیر ضروری خودداری نمایند. به همین علت معمولاً به این افراد توصیه میشود از مصرف آدامس اجتناب کنند ، زیرا انجام این کار میتواند عملکرد جویدن و سایش دندان‌ها به یکدیگر را به حافظه عضله انتقال دهد. نتیجتاً در ادامه باعث تحریک شرایط دندان قروچه شود. برای درمان دندان قروچه در این شرایط ، لازم است عضلات فک با استفاده از حوله گرم حداقل برای یک بار در روز ریلکس شوند تا از ایجاد وضعیت دندان قروچه جلوگیری گردد.
درمان دندان قروچه با رفتار درمانی
ر برخی موارد ، درمان‌های رفتاری ممکن است برای از بین بردن علائم دندان قروچه استفاده شود. به عنوان مثال ، اگر اضطراب یا استرس علت دندان قروچه باشد ، شما ممکن است مایل به انجام راههای آرامش‌بخش مثل مدیتیشن ، یوگا ، یا تنفس عمیق برای کاهش اضطراب و استرس و همچنین دندان قروچه باشید. گاهی اوقات افراد متوجه می‌شوند که اجتناب از کافئین و سیگار قبل از خواب هم به آن‌ها کمک می‌کند تا دندان قروچه را کاهش دهند.
شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: همه چیز درباره ریتینر دندان
نکاتی برای شما که دندان قروچه دارید
اگر دچار دندان قروچه هستید و یا میخواهید از آن پیشگیری کنید، موارد زیر را انجام دهید:
- کافئین میتواند دندان قروچه را شدت دهد. سعی کنید که کافئین کمتری مصرف کنید و از مصرف الکل خودداری کنید.
- اگر دچار این مشکل هستید از جویدن آدامس جدا خودداری کنید. آدامس باعث میشود که فک شما به حرکت غیر ارادی عادت کند.
- در زمان بیداری سعی کنید که حتی یکبار هم دندان قروچه نکنید.
- گذاشتن پارچه گرم روی فک مخصوصا قبل از خواب
سخن پایانی
در این مطلب درباره دندان قروچه و عوارض و درمان آن سخن گفتیم. قابل ذکر است از روش های درمان طبیعی، استفاده از تمرینات ریلکسیشن و تمرکز روی عضلات سر و صورت می باشد. برای این کار لازم است، عضلات فکی خود را برای چند ثانیه منقبض و سپس رها کنید. این کار را چند بار در روز تکرار کنید. این تمیرنات موجب تحریک ماهیچه ها و افزایش میزان گردش خون و مانع از بروز دندن قروچه خواهد شد. شما نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
دندان قروچه یا براکسیسم مربوط به سن خاصی نیست، بلکه در تمامی سنین، هم در کودکان و هم در بزرگسالان مشاهده می شود. اما در میان کودکان معمولا تا سن 10 سالگی برطرف می شود. در بزرگسالان نیز، این عارضه بیشتر در سنین 20 تا 40 سالگی مشاهده می شود و با افزایش سن، احتمال بروز آن کاهش می یابد. با توجه به تحقیقات انجام شده، این عارضه بیشتر در سنین 3 سالگی به بعد و در زمان رشد دندان های شیری نمایان می شود.
اکثر کودکانی که به دندان قروچه مبتلا هستند، تا سن 10 سالگی ناخودآگاه این عادت را متوقف می کنند. اما در نوجوانان و بزرگسالان، طول مدت ابتلا به این عارضه، به علت ایجاد آن بستگی دارد. اگار این عارضه در اثر استرس ایجاد شده باشد، ممکن است تا سالهای طولانی ادامه داشته باشد. اما اگر بر اثر مشکلات دندانی اتفاق افتاده باشد، پس از ترمیم و درمان اختلال، این عارضه نیز برطرف خواهد شد.
باید گفت که استفاده از این ابزارها می تواند از دندان ها در برابر آسیب های دندان قروچه محافظت کند، اما جنبه درمانی برای آن ندارند.
