اگر کودک دلبند شما هم عادت به مکیدن انگشت دارد، جای نگرانی نیست. مکیدن انگشت در کودکان یک واکنش طبیعی است و به طور معمول همه کودکان علاقه دارند انگشت خود را بمکند. اگر چه در اوایل میزان علاقه کودک به مکیدن آن بسیار زیاد است اما رفته رفته این عادت در او رو به کاهش می‌گذارد. برخی کودکان این عادت را بعد از 2 سالگی همچنان ادامه می‌دهند. در این صورت عوارض بدی برای دندان آن‌ها بدنبال خواهد داشت. شما برای ترک این عادت در کودکتان از چه روشی استفاده می‌کنید؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا پاسخ سوالات خود را در این زمینه بیابید.
فهرست مطالب
- دلایل مکیدن انگشت شست
- چه زمانی باید برای ترک عادت مکیدن انگشت اقدام نمود؟
- عوارض ناشی از مکیدن طولانی مدت پستانک یا انگشت شست
- درمان و ترک عادت مکیدن انگشت
- راه‌های درمانی دیگر
- سخن پایانی
- سوالات متداول
- شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: “دندان قروچه” از عوارض تا درمان
دلایل مکیدن انگشت
علل مکیدن انگشت شست را می‌توان در دو گروه زیر جای داد:
- روانی: برخی متخصصین معتقداند که کودک در زمان احساس ناامنی، تنهایی یا اضطراب شروع به مکیدن انگشت می‌کند و این کار منشأ روانی دارد.
- عادتی: مکیدن انگشت شست گاهی فقط یک عادت است که شاید در ابتدا دلیلی داشته است، اما پس از مدتی تبدیل به یک عادت شده است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله بهترین فوق تخصص جراحی فک و صورت را بخوانید.
همچنین گفته می‌شود که کودکان به دلایل زیر نیز انگشت خود را می‌مکند:
- گرسنگی
- ترس
- بی‌قراری
- ساکت بودن
- خواب‌آلودگی
- بی‌حوصلگی
- اضطراب
- بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: فیشور سیلانت دندان کودکان
چه زمانی باید برای ترک عادت مکیدن انگشت اقدام نمود؟
مکیدن انگشت شست معمولاً تا زمان درآمدن دندان‌های دائمی نگران کننده نیست؛ اما پس از آن بر سقف دهان (کام) یا مرتب بودن دندان‌ها اثر می‌گذارد. اگر کودک انگشت را با شدت مک بزند، بیشتر از حالتی به دندان‌ها آسیب وارد می‌شود که کودک صرفاً انگشت را بی حرکت در دهان قرار دهد.
عوارض ناشی از مکیدن طولانی مدت پستانک یا انگشت شست
مشکلات دندانی ناشی از مکیدن انگشت شست ممکن است شامل موارد زیر باشند:
اختلال فک
پستانک در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف وجود دارد که اکثر آن‌ها مناسب نگه داشتن در دهان نیستند. بنابراین میکدن پستانک یا انگشت شست به مرور باعث بروز اختلال در فک‌های در حال رشد می‌شود.
پوسیدگی دندان
بسیاری از والدین سعی می‌کنند تا فرزندشان را با آغشته کردن پستانک به عسل یا خوراکی شیرین دیگری آرام کنند. باکتری‌های دهان از مواد قندی تغذیه می‌کنند و اسیدهای مخربی را تولید می‌کنند. این اسیدها به مینای دندان حمله می‌کنند و در نتیجه دندان کودک دچار پوسیدگی یا کرم خوردگی می‌شود.
باریک شدن کام
ساختارهای داخل دهان در دوران کودکی بسیار منعطف هستند؛ بنابراین مکیدن طولانی مدت پستانک یا انگشت شست باریک شدن سقف دهان را در پی دارد؛ چون کام منعطف شکل شیء مکیده شده را به خود می‌گیرد.
باریک شدن کام به نوبه خود عوارض دیگری را در دندان‌های در حال رشد ایجاد می‌کند. این مقاله را مطالعه کنید: تجهیزات دندانپزشکی همراه عکس
کج شدن دندان
دندان در حال رشد به دلیل مکیدن انگشت شست و پستانک کج می‌شود و ظاهر نازیبایی پیدا می‌کند. به علاوه مکیدن شست و پستانک در سنین بالاتر احتمال نیاز به ارتودنسی را افزایش می‌دهد. شایع‌ترین نشانه‌های دندانی مربوط به مکیدن اشیاء غیرخوراکی عبارت است از:
- اپن بایت دندان‌های پیشین: دندان‌های نیش فک بالا و پایین هنگام بستن دهان به خوبی روی هم قرار نمی‌گیرد.
- حرکت کردن دندان‌های نیش: دندان‌های نیش از محل صحیح و مناسب خود خارج می‌شوند.
- تنگ شدن فک بالا (ماگزیلاری): سخت کام در نتیجه فشار داخلی ناشی از مکیدن و فشاری که زبان به سخت کام وارد می‌کند و آن را به طرف کام می‌راند، باریک می‌شود.
درمان و ترک عادت مکیدن انگشت
اقدامات ساده درمانی برای پیشگیری از مکیدن انگشت کودکان در منزل وجود دارد اما اگر فرزند شما حدود 4 سال یا بیشتر سن داشته باشد بهتر است به پزشک مراجعه کنید، احتمال دارد حتی وی، کودک شما را به دندان پزشک و یا روان شناس ارجاع دهد. در سن 3-4 سالگی، مکیدن انگشت در بسیاری از کودکان فاصله ای بین دندان های فوقانی و تحتانی ایجاد می کند و رشد فک آن ها را تغییر می دهد، که اغلب باعث ایجاد مشکل در گفتار می شود. عضلات زبان آن ها به درستی رشد نمی کنند. پس بهتر است در این سن به دنبال و ترک عادت کودک خود باشید. درباره بهترین فوق تخصص لثه در تهران بیشتر بدانید.
حواس کودک را از انگشت مکیدن پرت کنید
شما برای پیشگیری از انگشت مکیدن کودکان در خانه می توانید قوانینی را تنظیم کنید که حواس کودک خود را از مکیدن انگشت پرت کند. بهتر است زمان و مکان هایی که فرزند شما فرصتی برای مکیدن شست خود پیدا می کند را شناسایی و آن ها را محدود کنید و از بین ببرید. از بین بردن زمان، مکان و حتی فرصت انگشت مکیدن، کمک می کند حتی کودک شما پتو یا وسایل دیگری را که جایگزین انگشت خودش می کند را کنار بگذارد.
کودک را تنبیه نکنید.
فرزند خود را به خاطر مکیدن انگشت مورد سرزنش و تنبیه قرار ندهید. سرزنش و تنبیه فقط باعث کاهش عزت و اعتماد به نفس وی خواهد شد.
زمان های مکیدن انگشت کودک را شناسایی کنید.
تماشای تلویزیون و خوابیدن دو زمان معمولی هستند که بچه ها به عادت های مکیدن خود باز گردند.
زمان های مکیدن را مشخص کرده و سپس به فرزندتان کمک کنید تا این عادت را کنار بگذارد. اگر کودک در هنگام تماشای تلویزیون انگشت خود را می مکد، هر 5 یا 10 دقیقه تلویزیون را خاموش کنید.
فیلم تهیه کنید.
گاهی اوقات بچه ها باید درباره عادت های بد خودشان از کسی به جزء پدر و مادر شان حرف بشنوند. برای همین شما می توانید چند فیلم کوتاه در مورد انگشت مکیدن تهیه و به کودک خودتان نشان دهید. در برخی موارد ممکن است کودک با دیدن فیلم خودش تصمیم بگیرد که عادت بدش را ترک کند.
با کودک خود در مورد این عادت صحبت کنید.
همیشه با کودک خود صحبت کنید و توضیح دهید که چرا مکیدن انگشت یک عادت بد است.
صحبت کردن به تنهایی معمولاً عادت را برطرف نمی کند، اما می تواند به فرزند شما کمک کند تا تصمیم بگیرد که این عادت را ترک کند. انگیزه مثبت دادن برای ترک این عادت نیمی از درمان است.
برخی از مواردی که باید در مورد کودک خود صحبت کنید، عبارتند از:
- میکروب ها، مکیدن شست میکروب ها را در بدن منتشر و شما را بیمار می کند.
- تمسخر، بچه های دیگر فکر می کنند شما هنوز کودک هستید و احتمال دارد شما را تمسخر کنند.
- دندان ها، مکیدن انگشت، دندان ها را به جلو هل می دهد و ممکن است به بریس احتیاج داشته باشید.
- گفتار، تا زمانی که انگشت شست خود را می مکید، نحوه صحبت کردن شما سخت و شاید خنده دار به نظر برسد.
- برای مطالعه بیشتر: کاربردهای لیزر در دنیای دندانپزشکی
راه‌های درمانی دیگر
- از فن تقویت مثبت بهره بگیرید. اگر کودک از مکیدن انگشت خودداری کرد، او را تشویق کنید و جایزه‌ای کوچک به او بدهید. روی تقویم روزهایی را علامت بزنید، که کودک انگشت را اصلاً به دهان نبرده است.
- محرک‌ها را شناسایی کنید. اگر فرزندتان انگشت را در واکنش به استرس می‌مکد، مشکل اصلی را تعیین کنید و سعی کنید فرزندتان را به روش‌هایی مانند در آغوش گرفتن یا گفتن کلمات آرامش‌بخش آرام کنید. همچنین می‌توانید بالش یا عروسک پولیشی به فرزندتان بدهید تا خود را با فشار دادن آن آرام کند.
- دستکش دست کودک کنید یا انگشت شست‌اش را با نوار چسب یا پارچه بپوشانید تا به کودک یادآوری کند که نباید انگشت‌اش را بمکد.
- ماده بدمزه‌ای را روی انگشت شست بزنید تا کودک لذتی از مکیدن نبرد. محصولاتی برای این کار تولید شده است، اما بسیاری از والدین با استفاده از سرکه نیز به موفقیت رسیده‌اند.
- Nipit Hand Stopper: این وسیله در اصل نوع پیشرفته‌تری از باند کشی است که اجازه نمی‌دهد آرنج آن‌قدر خم شود که کودک بتواند انگشت را به دهان ببرد. بستن این وسیله آسان‌تر و درآوردن آن سخت‌تر از باند کشی است. بسیاری از والدین فقط با استفاده از این وسیله موفق به ترک عادت فرزندشان می‌شوند و به وسیله دیگری نیاز پیدا نمی‌کنند.
- دندانپزشک استفاده از گارد دهانی مخصوص یا وسایل دیگر را در بعضی شرایط توصیه می‌کند.
- اگر کاملاً مستاصل شدید و مشکلات گفتاری یا دندانی نیز در فرزندتان بروز یافت، بهتر است به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا درمان لازم با وسایلی مانند بریس ثابت سقف دهان انجام شود. جهت آگاهی: روکش دندان شیری کودکان، یک ترمیم خلاقانه
سخن پایانی
در این مقاله درباره عادت مکیدن انگشت یا پستانک در کودکان صحبت کردیم. فهمیدیم که این عادت اگر در طولانی‌مدت دنباله‌دار شود عوارضی را به دنبال خواهد داشت. راه‌های زیادی برای متوقف کردن این عادت وجود دارد. باید صبور باشید و با مهربانی تلاش کنید کودک را متوجه عواقب این عادت کنید. نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
مکیدن انگشت دست معمولا در سنین ۲ تا ۴ سالگی مساله نگران کننده‌ای نیست. در مرحله بعدی، مکیدن انگشت شست ممکن است بر روی سقف دهان (کام) یا چگونگی قرارگیری دندان‌ها تاثیر بگذارد. خطر ابتلا به مشکلات دندانی با اینکه چه مدت و با چه شدتی کودک انگشت خود را می‌مکد، ارتباط دارد.
تمایل نوزاد برای خوردن انگشت کاملا غریزی است. طبق گفته آکادمی اطفال آمریکا همه نوزادان با نیاز شدید به مکیدن متولد می‌شوند. این نیاز بسیار مثبت بوده و در نحوه خوردن شیر از سینه مادر یا شیشه شیر تأثیر دارد.
برای نوزادان مکیدن انگشت آرامش‌بخش است و خارج از زمان نیاز به شیر این کار را انجام می‌دهند. برخی از نوزادان و کودکان نوپا ترجیح می‌دهند، از پستانک برای رفع نیاز خود استفاده کنند.
این نوع ترک انگشت خوردن به عنوان راه حل اصلی مناسب نیست. بهتر است، کودک را با تشویق و مشغول کردن به کاری دیگر از فکر خوردن دست منحرف کنید. اما اگر هیچ یک از راه‌ها جوابگو نباشد، استفاده از یادآور بدون آسیب به کودک مناسب است. برای استفاده از یادآور، لاک تلخ گزینه بهتری نسبت به فلفل است.
