
مینا دندان یا همان tooth enamel بیرونیترین پوشش دندان ها است. به این پوشش عاج نیز گفته میشود. اصلیترین وظیفه مینا، حفاظت از دندانها در برابر اقداماتی نظیر جویدن، گاز گرفتن، ساییدگی و دیگر موارد است. همچنین مینا، دندان را در برابر تغییرات دمایی و مواد شیمیایی محافظت میکند. یکی از اجزای بدن که جزء سخت ترین قسمت های تمام بدن در نظر گرفته شده است، مینا می باشد. این لایه از مواد معدنی همانند هیدروکسی آپاتیت ایجاد شده و سبب پوشش تمام دندان ها می شود.
مینا با محافظت از دندانها مانع بروز پوسیدگی دندانها و همچنین مانع از تشکیل پلاک، می گردد. اما آیا اگر مینای دندان از بین برود قابل ترمیم است؟ جواب قطعا خیر است! چرا که مینا از سلولهای زنده تشکیل نشده است. در صورت از بین رفتن آن، باید به روشهایی چون لمینت و کامپوزیت دندان روی آورد. هر یک از این درمان ها نیز به نوبهی خود دارای عوارضی هستند. دربارهی عوارض لمینت دندان بیشتر بخوانید. در این مقاله میخواهیم درباره مینا و فرسودگی که متوجه آن است بیشتر بخوانیم. تا پایان همراه ما باشید.
مزایای مینای دندان
مینای دندان مهترین لایه محافظتی دندان ها می باشد و کاربرد های فراوانی برای دندان ها دارد که عبارتند از:
- محافظت از دندان ها در برابر جویدن غذا و عاداتی مانند دندان قروچه
- حفاظت از دندان ها در برابر سرما و گرما
- محافظت از دندان ها در اثر مواد شیمیایی

- حفاظت از دندان ها در برابر عوامل ایجاد پوسیدگی
- داشتن خاصیت نفوذ پذیری همانند یک غشا
مهمترین نشانهی فرسودگی مینای دندان، حساسیت دندان است.
عوامل از بین برندهی مینای دندان
ماده معدنی کلسیم درست به همان اندازه که برای سلامت استخوان ضروری و مهم است، برای دندانها نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. کلسیم نقش کلیدی در ساخت مینای دندان دارد و برای حفظ استحکام دندان بسیار حیاتی است.
زمانی که میزان کلسیم موجود در دندان کم شود مینا آسیبپذیر و ضعیف خواهد شد. حدس بزنید چه چیزی میتواند میزان کلسیم دندان را کم کند و یا خطری برای موجودیت آن در مینا باشد؟ بله درست حدس میزنید، اسید بزرگترین علت نازک شدن مینا به واسطه از بین بردن مواد معدنی همچون کلسیم است.

یک محیط اسیدی در دهان که میتواند ناشی از داشتن رژیم غذایی ناسالم باشد شدیداً به از بین رفتن و فرسایش مینای دندان منجر شود. این محیط اسیدی؛ دندان را آسیب پذیر کرده و در معرض پوسیدگی یا سایر آسیب های دیگر قرار میدهد. داشتن رژیم غذایی ناسالم، شیرین و اسیدی میتواند اصلیترین علت فرسایش مینا هم در کودکان و هم در بزرگسالان باشد.
بیماری هایی که سبب نازک شدن مینای دندان میشوند
همیشه رژیم غذایی شیرین و اسیدی مقصر فرسایش مینا نیست. گاهی اوقات با وجود داشتن رژیم غذایی سالم و ارگانیک، همچنان میشود با از بین رفتن و یا شفاف شدن دندان روبرو شد. مثلاً برخی بیمارها و شرایط پزشکی مانند ۴ مورد زیر، میتوانند برای دندانها و لایه مینا بسیار مضر باشند:
اختلالات خوردن
دو بیماری روانشناختی به نامهای بولیمیا (Bulimia) و انورکسیا (anorexia) وجود دارند که میتوانند نقش زیادی در فرسایش مینا ایفا کنند. بولمیا که به پرخوری عصبی نیز مشهور است با حالات تهوع و استفراغهای خواسته و ناخواسته زیادی همراه است. هر بار که تهوع و استفراغ رخ میدهد مقدار زیادی اسید به دهان برمیگردد که به مرور زمان باعث نازک شدن مینای دندان از پشت میشود.
همچنین در بیماری انورکسیا یا بی اشتهایی عصبی مواد معدنی مورد نیاز برای ساخت مینا و تقویت آن به بدن نمیرسد و این باعث آسیب پذیر شدن دندان می شود. افرادی که از بی اشتهایی عصبی رنج میبرند معمولاً کمبود کلسیم دارند.
ریفلاکس اسید معده
ریفلاکس که در اصطلاح پزشکی به صورت خلاصه (GERD) خوانده میشود، نوعی بیماری شایع گوارشی است. همانطور که میدانید در رفلاکس اسیده معده، ترکیبی از مواد غذایی خورده شده همراه با اسید یا شیره معده از طریق دریچه بین مری و معده بالا آمده و با داخل گلو یا دهان میریزد.

رفلاکس اسید معده از مهمترین علل نازک شدن و فرسایش مینای دندان در سطح پشتی دندان ها است. افرادی که ریفلاکس مزمن اسید معده دارند در معرض آسیب شدید دندان ها قرار دارند. این افراد حتما باید برای پیشگیری از شیشه ای شدن دندان ها ابتدا رفلاکس خود را درمان کنند.
اختلالات مفصل گیجگاهی فکی
اختلالات گیجگاهی فکی یا TMD به مسائل و مشکلات مربوط به مفاصل فک و ماهیچههای آن ناحیه مربوط میشود. از علائم TMD میتوان به دندان قروچه، صدای کلیک در حین صحبت کردن یا جویدن (در کل جویدن غیرطبیعی) و …. اشاره کرد. این اختلال میتواند باعث فرسایش، ترک خوردن، نازک شدن و یا حتی علت شکستن مینای دندان شود.
بیماری دیابت
دیابت یک بیماری التهابی است که میتواند کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری همچنین میتواند باعث ایجاد تعدادی از مشکلات در خصوص سلامت دهان و دندان شود. فرسایش مینای دندان، پوسیدگی دندان، از دست دادن دندان و بیماری لثه تنها تعدادی از خطرات و عوارض دیابت است.
علائم فرسایش مینای دندان
حساسیت دندان ها یکی از شایع ترین نشانه های آسیب مینا می باشد. این حساسیت به علت کم شدن سطح حفاظتی دندان اتفاق می افتد. زمانی که مواد غذایی خیلی سرد یا گرم مصرف می کنید یا هنگام مسواک زدن و زمانی که هوای سرد به دندان می خورد، امکان دارد دندان شما درد بگیرد. فرسایش مینا به طور معمول باعث تغییر رنگ و زرد شدن دندان ها می شود. در واقع سطح مینا به اندازه ای تحلیل رفته که لایه پایینی دندان که عاج نام دارد و رنگ آن زرد است را می توان دید.

لبه های ناهموار نیز از نشانه های فرسایش مینا می باشد. از بین رفتن مینا باعث ایجاد لبه های تیز و ناهموار در دندان می شود که این موضوع باعث لب پر شدن و ترک خوردن دندان می شود. یکی دیگر از نشانه های آسیب مینا، نقاط براق روی دندان می باشد. اگر دندان هایتان مرتب پوسیده شده و حفره هایی در آن شکل می گیرد، به دلیل از بین رفتن لایه حفاظتی دندان می باشد. از بین رفتن این لایه دندان ها را ضعیف کرده و با کوچکترین ضربه ای دندان ترک می خورد.
چگونه از فرسایش مینای دندان جلوگیری نمائیم؟
متاسفانه مینایدندانها قابل باز سازی نمی باشد و زمانی که دچار فرسایش شد باید دندان را ترمیم نمود و راهی جز ترمیم دندان وجود ندارد پس باید از فرسایش آن پیشگیری کرد.
ا ز عواملی که باعث پیشگیری فرسایش دندان می شود عبارت است از:
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- شستن دهان بعد از خوردن غذا
- استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید در صورتی که پزشک توصییه کند.
- کاهش مصرف میان وعده
- افزای مصرف لبنیات
- کاهش مصرف مواد قندی و نوشیدنی های شیرین
- مراجعه منظم به دندانپزشک، جهت اطمینان از سلامت دندان
- مراجعه به پزشک برای درمان مشکلات گوارشی به دلیل اینکه این مشکل در دراز مدت روی مینای دندان تاثیرمیگذارد.
توجه داشته باشید که بعد از مصرف شیرینی و مواد غذایی اسیدی بلافاصله مسواک نزنید و تنها دهان خود را با آب بشویید، زیرا مواد اسیدی باعث نرم شدن مینای دندان شده و مسواک زدن بلافاصله بعد از مصرف آن ها، می تواند به مینای دندان آسیب وارد نماید.
سخن پایانی
در این محتوا درباره مینای دندان و فرسودگی و سایش آن خواندیم. به خاطر داشته باشید که از بین رفتن مینای دندان به طور ناگهانی اتفاق نمی افتد و مراحل فرسایش آن با تغییر رنگ دندان شروع می شود. ابتدا دندان ها دارای لکه های سفید می شوند. رعایت بهداشت دهان و دندان و برخی راهکار ها مانند فلورایدتراپی، می توانند در این مرحله سبب توقف فرسایش مینای دندان شوند. اگر فرسایش حاد تر شود، دندان ها زرد رنگ شده و احتمال دارد به رنگ قهوه ای نیز برسند. رسیدن به این مرحله با پوسیدگی دندان و آسیب های جدی تر می تواند دندان را به طور کامل از بین ببرد. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت ها با ما به اشتراک بگذارید.