زخم لب، نوعی التهاب یا آسیب سطحی در پوست حساس لب است که میتواند بهصورت ترکخوردگی، تاول، خشکی شدید یا زخمهای دردناک ظاهر شود. بسیاری از افراد بدون شناخت علت دقیق حداقل یکبار این عارضه را تجربه میکنند. اما علت زخم لب چیست و آیا ارتباطی با کمبودهای تغذیهای و بیماریهای زمینهای دارد؟
اگر به طور مکرر لبهایتان زخم میشود، برای آشنایی با رایجترین دلایل این عارضه و راههای درمان انواع زخم لب تا پایان با ما همراه باشید.
علت های رایج زخم شدن لب
یافتن پاسخ سوال علت زخم لب چیست، گام مهمی در انتخاب روش درمانی موثر است. به طور کلی، عوامل متعددی را میتوان به عنوان علت زخم لب پایین معرفی کرد اما مهمترین و شایعترین آنها عبارتند از:
- خشک شدن بیش از حد پوست لبها به دلیل کمآبی بدن یا شرایط محیطی
- کمخونی یا فقر آهن
- کمبود ویتامینهای گروه B (به ویژه B2 و B12)
- اختلالات هورمونی
- ضعف سیستم ایمنی و بیماریهای زمینهای مانند دیابت
- عفونت قارچی یا باکتریایی و ویروس هرپس
- باقی ماندن رطوبت بزاق در گوشه دهان به خصوص هنگام خواب
- حساسیت به خمیردندان، مواد آرایشی یا محصولات مراقبتی لب
- آسیب فیزیکی ناشی از بریسهای ارتودنسی یا استفاده از دندان مصنوعی نامناسب
کمبود کدام ویتامین ها موجب زخم لب میشود؟
ویتامینهای A، B و C نقش مهمی در سلامت پوست و مخاط دهان دارند و کمبود آنها میتواند زمینهساز زخم و ترک لب و طولانی شدن دوره ترمیم زخمها شود. کمبودB2 و B12 باعث خشکی و ترک گوشه لب میشود، در حالی که کاهش ویتامین B3 توان ترمیم بافتی را کاهش داده و لبها را مستعد التهاب میکند.
ویتامین های B6 و B9 نیز در بازسازی سلولهای پوستی و حفظ رطوبت لبها مؤثر هستند و کمبود آنها میتواند زخمها را طولانیتر یا دردناکتر کند.
ویتامین A در بازسازی سلولهای پوستی و حفظ رطوبت لبها موثر است و کمبود آن روند ترمیم را کند میکند. همچنین ویتامین C با تقویت کلاژنسازی و افزایش مقاومت بافتها، مانع آسیبپذیری لبها میشود و کمبود آن میتواند زخمها را تشدید کند.
لازم به ذکر است مشکلات سلامتی مانند سلیاک، گاستریت مزمن و بیمار کرون که جذب ویتامین ب در روده را مختل میکنند نیز موجب کمبود ویتامین B و ابتلای مکرر به زخم لب میشوند. رعایت رژیم غذایی متعادل، نقش کلیدی در پیشگیری و بهبود این عارضه دارد.
ارتباط زخم شدن لب و کمخونی
زخم لب میتواند نشانهای از کمخونی، بهویژه کمخونی ناشی از فقر آهن، باشد. کمبود آهن، سطح هموگلوبین و گلبولهای قرمز سالم خون را کاهش داده و باعث میشود بافت لب و مخاط دهان اکسیژن کافی دریافت نکند. در نتیجه لبها خشک، ترکخورده و مستعد زخم و التهاب میشوند. در موارد شدید، وضعیت زخمها به حدی وخیم و دردناک میشود که عادیترین کارهای روزمره مانند غذا خوردن و صحبت کردن برای فرد دشوار میشود.
علاوهبراین، کمخونی توان سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و احتمال عفونی شدن زخم لب را افزایش میدهد.
انجام آزمایش خون و بررسی سطح هموگلوبین و آهن توسط پزشک، همراه با اصلاح رژیم غذایی (گوشت قرمز، اسفناج، حبوبات) و در صورت نیاز مصرف مکملهای آهن، میتواند کمخونی را درمان کرده و از بروز زخمهای مکرر لب جلوگیری کند.
درمان مناسب برای انوع زخم لب
بعد از تشخیص اینکه علت زخم لب چیست، نوبت انتخاب روش درمان است. برخی زخمها با مرطوب نگه داشتن لب و مراقبتهای ساده بهبود مییابند، در حالی که انواع عفونی یا مقاوم ممکن است نیازمند داروهای تخصصی باشند.
در جدول زیر، راهکارهای درمانی متناسب با هر نوع زخم لب به صورت خلاصه آورده شده است:
| علت زخم لب | روش درمان توصیه شده |
| زخم لب به علت کمبود ویتامین | رعایت رژیم غذایی سرشار از ویتامینهای ضروری، مصرف مکملهای ویتامین تحت نظر پزشک |
| زخم شدن لب به دلیل عفونت ویروسی | کرم موضعی یا قرص خوراکی آسیکلوویر |
| زخم شدن لب به دلیل عفونت قارچی | کرمهای ضد قارچ موضعی مانند کلوتریمازول یا میكونازول |
| زخم لب به علت تحریکات پوستی در اطراف لب | اجتناب از تحریک زخم، استفاده از مرطوب کننده یا بالم محافظ لب (بدون عطر و مواد تحریککننده) |
| زخم لب ناشی از سرطان | مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان شامل: نمونهبرداری، ارزیابی پاتولوژیک و در صورت لزوم جراحی، پرتودرمانی یا داروهای هدفمند |
چه زمانی برای زخم لب باید به متخصص مراجعه کرد؟
بیشتر زخمهای لب خودبهخود و بدون نیاز به اقدام درمانی ظرف چند روز تا یک هفته بهبود مییابند، اما در شرایطی که زخم لب بیش از دو هفته بدون بهبود باقی بماند یا دردناک، همراه با خونریزی با ترشحات چرکی باشد مراجعه به متخصص ضروری است. همچنین در صورتی که بیمار سیگار میکشد یا برای مدت طولانی در معرض آفتاب قرار میگیرد، سابقه سرطان پوست یا دهان دارد، و همزمان با زخم شدن دهان علائمی مانند تب، تورم شدید یا افزایش سریع اندازه زخمها را تجربه میکند، باید سریعا به متخصص دهان و دندان یا پوست مراجعه کند. با بررسی تخصصی و درمان مناسب میتوان از عوارض طولانیمدت پیشگیری کرد.
در بیماران دارای ارتودنسی، زخم لب ممکن است در اثر برخورد سیمها یا براکتها تحریک و تشدید شده و بهبود آن طولانیتر شود. بنابراین جدی گرفتن زخم لب در این افراد اهمیت ویژهای دارد. این افراد در صورت ابتلای مکرر به زخم دهان یا طولانی شدن دوره بهبودی و مواجهه با زخمهای مقاوم لازم است موضوع را با ارتودنتیست در میان بگذارند تا اقدام مناسب برای درمان و جلوگیری از آسیب بیشتر به بافت لب انجام شود.
در این مقاله سعی کردیم پاسخ واضحی به پرسش علت زخم لب چیست بدهیم. همانطور که متوجه شدید، این مشکل شایع ناشی از عوامل مختلفی مانند خشکی پوست، کمبود ویتامینها و موارد معدنی، عفونت یا تحریک پوست اطراف لب است. شناسایی علت دقیق و مراقبت مناسب، از جمله مرطوب نگه داشتن لب، رعایت بهداشت دهان و در صورت نیاز استفاده از داروهای تخصصی، موجب تسریع بهبود و پیشگیری از بروز مجدد زخمها میشوند. اما زخمهای مکرر و مقاوم به درمانهای خانگی نیاز به بررسی تخصصی دارند.
اگر در حال سپری کردن دوره ارتودنسی هستید و زخم شدن مکرر لبها آزارتان میدهد، برای بررسی علت، دریافت درمان مناسب و پیشگیری از آسیب به لبها در ادامه روند درمان، میتوانید با دکتر خدیوی متخصص ارتودنسی مشورت کنید. اطلاعات بیشتر را در وبسایت رسمی ایشان به نشانی dralirezakhadivi.com مشاهده نمایید.
