تجهیزات نوین در دندانپزشکی نوین

تجهیزات دندانپزشکی انواع مختلف و گوناگونی دارد. ما در اینجا سعی کرده ایم که به صورت اجمالی نکاتی درباره هر کدام را به شما بگوییم. تجهیزات دندانپزشکی از نظر نوع کاربرد تنوع بسیار زیادی دارند. این تجهیزات را می توان به گروه های تخصصی تر نیز تقسیم کرد. تجهیزات استریل، عمومی، جراحی، اندو، تصویربرداری، ابزارها، ساکشن، کمپرسور و یونیت صندلی و … همه در لیست تجهیزات دندانپزشکی قرار می گیرند.این زیر مجموعه ها خود شامل دستگاه و ابزار آلات متنوعی هستند. برای مثال ابزارآلات دندانپزشکی را می توان در دسته های ابزار معاینه، ابزار دستی، ابزار چرخشی و … قرار داد. در این مقاله لیست کاملی از ابزار و وسایل دندانپزشکی که امروزه در دسترس است، ارائه می شود. این آموزش های صرفا جهت یادگیری اسامی است و مبنای تخصصی ندارد.

---

فهرست مطالب

• بخش اول تجهیزات الزامی
• تجهیزات قابل حمل
• ابزار معاینه
• آنگل‌ها
• توربین‌ها

---

آشنایی با تجهیزات دندانپزشکی

صندلی:

از نظر ساختار و فیزیک تولید صندلی ها در سه تایپ Z – X – U یا I تقسیم بندی می شوند. بیشتر كارخانجات به دلیل آسان بودن تولید از روش اول استفاده می كنند. بعضی از كارخانجات نیز به این دلیل كه قدرت و استحكام صندلی در نوع دوم بیشتر است از این فیزیک برای تولید استفاده می كنند. (سیر تا پیاز لمینت دندان)

هر صندلی دارای دو موتور می باشد. یك موتور برای قسمت نشیمن گاه و بالا و پائین كردن و موتور دیگر جهت جابجایی پشتی مورد استفاده قرار می گیرد. برای راحتی كار دندانپزشک علاوه بر قابلیت انتخاب position های مختلف، دو mode در صندلی ها به نام های Zero position و Over position پیش بینی می شود.

Zero position حالتی است كه صندلی به پائین ترین حالت خود رسیده و پشتی نیز به حالت ۹۰ درجه برمی گردد و Over position نیز حالتی است كه صندلی به بالاترین ارتفاع و پشتی نیز به حالت خوابیده یا ۱۸۰ درجه نسبت به نشیمن گاه می رسد.

كاویترون (دستگاه جرم گیری دندان)

از این دستگاه برای از بین بردن پلاك ها و لكه های ناشی از فعالیت باكتری ها تشكیل شده بر روی دندان توسط اولتراسونیك استفاده می شود.
خونریزی كمتر، قدرت تاثیر بالا، و تقریبا آسیب رسانی پائین به دندان را می توان از فاكتورهای برتر استفاده از این دستگاه در مقایسه با دیگر روش های جرمگیری نام برد. بنابراین Ultrasonic Scaler را می توان یكی از روش های مفید در جهت پیشگیری و درمان بیماری های دندان دانست. تجهیزات دندانپزشکی. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله فوق تخصص اندودنتیست را بخوانید.

کلیه دستگاههای جرم گیری از قسمتهای زیر تشکیل شده :

1. جعبه اصلی که داخل آن مدار الکترونیکی قرار دارد و در جلوی آن كلیدهای کنترل جریان آب و هوا و نیز خاموش و روشن قرار دارد.
2. هندپیس که از طریق کابل به دستگاه اتصال دارد.
3. پدال که دارای کابل بلندی است و انتهای آن با یک فیش و یا بطور مستقیم به دستگاه متصل می شود.
4. سیم دوشاخه برای اتصال به برق ۲۲۰ ولت شهری
5. شیلنگ آب که مستقیماً یا بوسیله فیش به دستگاه متصل می شود.

هندپیس از یک محفظه مناسب برای نصب قلم ساخته شده است و آب از طریق یک کابل نازک به نوک قلم می رود و تمام محفظه هندپیس را پر می کند. باید توجه داشت که به علت گرم شدن قلم، هیچ گاه بدون آب از دستگاه استفاده نمی شود.

لایت كیور:

برای استریل نمودن قلم هیچ گاه نباید نوک قلم را مستقیماً برابر حرارت خشک قرارداد. برای این کار باید از اتوکلاو یا مواد استریل کننده استفاده شود.

اجزاء داخلی دستگاه لایت کیور :

• برد الکترونیکی کنترل جریان نور
• ترانس تبدیل ولتاژ
• لامپ هالوژنیک
• کابل یا شیلنگ هدایت نور
• هندپیس
• رفکلتور
• کلیدهای خاموش و روشن دستگاه
• سوئیچ های سیگنال

کار این دستگاه برای پلیمریزاسیون است و این امر به خاطر لامپ کوارتز ۷۵ وات پرقدرتی است که درون محفظه رفلکتور (منعکس کننده نور) می باشد. کلیدها با دقت بالا، زمان انفجار یا تخلیه انرژی را کنترل می کنند و رفلکتور دسته های انرژی را از مسیر هدایت نور عبور می دهد. سیبک هایی وجود دارند که می توان با زمانهای ۲۰ تا ۴۰ ثانیه انفجار دائم (تخلیه انرژی بصورت دائم) را انتخاب کرد. روی دسته سوئیچ هایی وجود دارد که تنظیمات زمان انفجار را انجام می دهند و توسط این سوئیچ ها امکان توقف پلیمریزاسیون در هر زمان ممکن می باشد.

هندپیس توسط یک لایه با قدرت حرارتی بالا محافظت می شود و در استفاده های طولانی مدت، توسط یک فن پرقدرت بطور اتوماتیک خنک می شود. مسیر هدایت نور تا ۳۶۰ درجه قابل تنظیم است و این عمل باعث می شود که بتوانیم استفاده دقیق نور را عملی سازیم. کلیه مسیرهای نور را میتوان بوسیله اتوکلاو و یا استریلیزاسیون خنک استریل کرد. در هنگام كار با این وسیله عینک رنگی برای محافظت چشم در برابر پلیمریزاسیون کامپورزیت لازم است.

لامپ نوری

Colto Lux II دارای هندپیس ۲۲۰ گرمی می باشد که حاوی مسیر هدایت نور شیشه ای استاندارد می باشد. این شیشه ها درون محفظه با زاویه های ۴۵ درجه طوری تعبیه شده اند که نور را از لامپ گرفته و بوسیله انعکاس آن را به سر محفظه هدایت می کنند. البته در این نوع خاص از دستگاه لامپ هالوژن درون هد طوری جایگزین شده که نیازی به مسیر هدایت شیشه ای نور ندارد و مسیر دوم، مسیر هدایت فلزی نور برای مصارف عمومی می باشد. این سیستم های فلزی طوری قرار گرفته اند که می توان در موارد خاص نیز استفاده کرد. (ارتودنسی یا کامپوزیت؟ | کدام یک بهتر است؟)

بطور مثال برای پلیمریزاسیون قسمت های فاشیال، لینگوال، پالاتال، اکلوزال یا پروگزیمال پرکردگی ها. این دستگاه برای کارهای تخصصی مورد استفاده قرار می گیرد و مسیرهای هدایت نور ویژه بصورت اطلاعات دستوری زیر کاربرد دارد: آشنایی با تجهیزات دندانپزشکی پرتابل (قابل حمل)

آشنایی با تجهیزات دندانپزشکی پرتابل (قابل حمل)

امروزه شاید كمتر كسی وجود داشته باشد كه تجربه استفاده از وسایل همراهی همانند موبایل را نداشته و به مزایای استفاده از آن در شرایط مختلف واقف نباشد. در دنیای امروز وسایلی از این دست با همه مشكلاتشان، جزئی از زندگی انسان شده اند و روز به روز نیاز به انها بیشتر احساس می گردد. با این مقدمه می توان استفاده از سایر امكانات موجود در محیط اطرافمان را كه به گونه ای با حرفه ما ارتباط تنگاتنگی دارند، در كنار خود و به عنوان یك همراه همیشگی در همه جا تصور نمود تا در آینده ای نه چندان دور لزوم استفاده از آنها نیز همانند سایر وسایلی كه شاید فكر آن نمی رفت كه روزی اینگونه مورد استفاده قرار گیرند، احساس گردد.‏

تجهیزات دندانپزشكی پرتابل، تجهیزاتی قابل حمل و با قابلیت های خاص هستند و امكان استفاده از آنها در شرایط مختلف وجود خواهد داشت. به علت اینكه در اكثر موارد اینگونه تجهیزات كم حجم و در ابعاد كوچك ساخته می شوند، شاید این باور اشتباه وجود داشته باشد كه كارائی و راندمان آن ها نیز به همان نسبت كم بوده و عملا در بسیاری از موارد هیچ كاربرد خاصی ندارند، در حالی كه استفاده كنندگان از این تجهیزات، هیچ گونه كمبودی را در هنگام كار با این دستگاه ها احساس نمی كنند. به عبارت دیگر به همان اندازه كه می توان یك یونیت دندانپزشكی را كامل و با تمام امكانات تهیه كرد، این مجموعه قابل حمل را نیز می توان با تمام امكانات تجهیز نمود. ‏

تجهیزات نوین دندانپزشکی

تجهیزات دندانپزشكی پرتابل به سادگی باز شده و آماده برای كار می شوند و در پایان كار نیز به همان سادگی جمع شده و جهت استفاده مجدد، از نقطه ای به نقطه دیگر انتقال می یابند. توسط این تجهیزات می توان در مدت زمان كمی، یك اتاق ساده و معمولی را به یك محیط مناسب و حرفه ای برای دندانپزشك تبدیل نمود. انتخاب انواع مختلف و سطح دسترسی به امكانات بیشتر در اختیار دندانپزشك بوده و متناسب با نیاز كاری خود، می تواند یك مجموعه مناسب را تهیه نماید.

بیشتر بخوانید: بهترین فوق تخصص جراحی فک و صورت

وسایل متداول و معمول مورد استفاده در اینگونه مجموعه ها در زیر آورده شده است:‏

• لامپ دندانپزشكی
• انواع هندپیس دندانپزشكی
• كراشوار (شامل لیوان، كاسه و ساكشن)
• توربین هوا (از مهمترین وسایل دندانپزشكی ترمیمی)
• میكروموتورها
• جعبه ای شامل انواع مواد مورد استفاده در جراحی دندان ها
• منبع تامین كننده آب

تذکرات لازم

لازم به ذكر می باشد كه انواع دیگری از دستـگاه ها و وسایل مورد نیاز همـانند دستگاه تصویـربـرداری دنـدان (Portable X-Ray System) ، مانیتور دندانپزشكی ‏‎(LCD Monitoring System)‎‏ و همچنین تخت دندانپزشكی و تجهیزات مشابه نیز ارائه می شوند كه در صورت نیاز می توانند به این مجموعه اضافه گردند. ‏كلیه استانداردهای لازم جهت ساخت اینگونه تجهیزات همانند ساخت سایر ملزومات دندانپزشكی رعایت شده و علاوه بر آن، اقدامات لازم جهت محافظت از آنها در هنگام جابجایی در طراحی ها لحاظ شده است. به عنوان مثال استفاده از موادی در ساخت بدنه كه ضمن داشتن مقاومت زیاد در مقابل ضربات، از وزن كمی برخوردار باشند.

همچنین به منظور حمل راحت، از چرخ های با استحكام بالا و در عین حال با اندازه مناسب و با قابلیت جمع شدن و قفل شدن برای مواقعی كه امكان حركت های احتمالی ناخواسته وجود دارد، استفاده می گردد.‏ دستگاه تصویربرداری پرتابل، مشخصاتی كاملا مشابه با انواع متداول مورد استفاده در مطب دارد و در آن تنها از پایه چرخدار مناسب و حتی الامكان با لرزش كمتر به منظور جا بجایی با امنیت بالاتر استفاده شده است. قابلیت تغییر زاویه و موقعیت تیوب ‏X-Ray‏ جهت استفاده برای بیمارانی كه بر روی صندلی، ویلچر و یا تخت قرار دارند، از دیگر مشخصه های این دستگاه پرتابل است . در برخی از انواع این سیستم ها ، از یك دوربین داخل دهانـی (Intraoral Camera‎‏) برای عكسبرداری از محیط داخل دهانی بر روی پایه دستگاه تصویربرداری استفاده می گردد. تجهیزات دندانپزشکی

مانیتور

مانیتورهای قابل نصب بر روی انواع یونیت های دندانپزشكی كه امروزه استفاده از آنها در مقایسه با گذشته بیشتر شده است، در ابعاد كوچك تر به منظور جلوگیری از افزایش حجم مجموعه دستگاه های قابل حمل، قرار داده شده است. بدین ترتیب تصویر برداری از محیط داخل دهانی و مشاهده این تصاویر با بزرگنمایی مناسب توسط اینگونه سیستم ها قابل انجام خواهد بود. می توانید به بررسی بهترین برندهای تولید کننده لوازم دندانپزشکی مراجعه نمایید.

---

در گذشته یونیت ها بسیار ساده و دستی بودند. به عنوان مثال دندانپزشک برای بلند کردن پشتی صندلی مجبور بود از اهرم دستی دستفاده کند. در صورتی که امروزه یونیت ها بسیار پیشرفته و با تکنولوژی جدید ساخته می شوند. هر کدام از قسمت های بالا خود به چند بخش مجزا تقسیم می شوند و کارایی آنها اغلب با دکمه های لمسی است. یونیت دندانپزشکی با استفاده از انرژی برق کار می کند. دکمه هایی که در بخش صندلی دندانپزشکی قرار دارند به منظور تغییر زاویه آن برای سهولت کار دندانپزشک است.

• بزاق کش: این قسمت با آب و یا هوا کار می کند . دارای یک مکش ضعیف است و برای مکش بزاق از آن استفاده می شود. برای مکش خون و بزاق غلیظ نمی توان از آن استفاده نمود.
• ساکشن مرکزی: کارایی آن مانند جاروبرقی است. قدرت مکش این ساکشن حدود ۵۰ لیتر در دقیقه می باشد. ساکش مرکزی می تواند مواد جامد و مایع را مکش کند.
• کاسه کراشوار: همان کاسه ای می باشد که در سمت چپ بیمار تعبیه شده است. این کاسه برای تخلیه آب دهان بیمار می باشد. جنس آن به نحوی است که در مقابل مواد مخالف تغییر رنگ نمی دهد.

• دستگاه رادیولوژی و ژنراتور: نوع ساده این دستگاه در اغلب دندانپزشکی ها وجود دارد. اما دستگاه های بزرگ رادیولوژی که بسیار پیشرفته هستند در مراز تصویر برداری و کلینیک ها استفاده می شوند. دستگاه رادیولوژی برای عکسبرداری از دندان بیمار است. از یک لوله بزرگ که درون آن دوربین قرار دارد ساخته شده این لوله به صورت اهرمی و روی یک پایه چرخدار قرار دارد. دستگاه رادیولوژی مستقیما به کامپیوتر متصل است و بعد از پایان عکسبرداری، تصویر در کامپیوتر نمایش داده می شود. نوع ساده آن به کامپیوتر متصل نمی شود و برای چاپ عکس باید در یک محیط تاریک انجام شود.
• اتوکلاو وکیوم و دستگاه ضد عفونی کننده حرارتی: وسایل دندانپزشکی که در دهان بیمار استفاده می شوند بعد از استفاده باید به طور کامل استریل و ضدعفونی شوند. شستن وسایل دندانپزشکی با آب و مایع شستشو، استریل آنها را تضمین نمی کند. ضدعفونی باید با حررات، بخار و مواد ضدعفونی مخصوص انجام شود. در گذشته دندانپزشکان برای ضد عفونی وسایل خود آنها را به مراکز مربوط به این کار ارسال می کردند. اما امروزه دستگاه های ضدعفونی کننده در ابعاد کوچک مخصوص مطب های دندانپزشکی ساخته شده است و می توان با استفاده از آنها تمامی وسایل را ضدعفونی نمود.

ابزار معاینه:

• پنس: وسیله ای انبر مانند برای قرار دادن پنبه و سواب یا دیگر مواد ها داخل دندان و دهان به کار می رود
• سوند: برای معاینه یا تراشیدن سطحی به کار می رود. در انواع یک طرفه یا دو طرفه ساخته می شود.
• تیغه برش
• وسایل دستی برش دهنده: بیل مانند و برای آماده سازی کف حفره دندانی قبل از ترمیم به کار می رود. ( شامل: Chisel, Hatchet, Hoe, Angel former, Excavator, Gingival Margin Trimmer)
• وسایل ترمیم: این ابزار معمولا دو وسیله هستند که برای شکل دادن به مواد، قالب گیری، کارو کردن و ایجاد کنتور به کار می روند. (شامل: Composite Placement Instrument, Amalgam Carrier, Carver, Burnisher, Articulator Paper And Forceps)
• آینه: برای دیدن نقاط پشتی و غیر قابل دید دندان ها
• پروب پریودنتال: برای اندازه گیری عمق پاکت پرودنتال به کار برده می شود.
• اسپاتول: برای مخلوط کردن مواد و قالب گیری به کار می رود.
• قیچی های ترمیمی برای روکش و بریج
• Dappen Dish: ظروف کاسه ای شکل برای ریختن و مخلوط کردن مواد
• Liner Applicator: ابزاری برای قرار دادن لاینر در نواحی پوسیده دندان

وسایل روتاری: شامل Handpieces یک دریل قدرتمند، Low-speed Handpieces، High-speed Handpieces، Electric Handpieces، Ultrasonic Handpieces برای برداشتن جرم از روی دندان ها، Laboratory Handpieces

• فرز ها: برای برداشتن پوسیدگی ها. شامل Cutting Burs, Finishing Burs, Dimond Burs, Surgical Burs, Laboratory Burs
• اسکالر: برای برداشتن جرم ها و پلاک های دندانی
• سرنگ دندان: فلزی و برای تزریق مواد بی حسی به دهان
• انواع قالب ها برای قالب گیری از فک بالا و پایین
• مته ها: برای تراش دندان و برداشتن پوسیدگی

آنگل

قسمت های مختلف تشکیل دهنده آنگل شامل:

• هد یا سر آنگل دارای کاتریج
• ورودی و خروجی آب.لازم به ذکر است که در بعضی از مدل های آن مجرای آب قرارداده نشده است.
• پوسته که باعث حفاظت و نگهداری از متعلقات اطرافش است.

اجزای داخلی آن شامل متحرک های منتقل کننده نیرو از میکرو موتور به هد و در آخر به فرز است.برای نمونه ای از این متحرک ها میتوان به دنده های کاتریج و دنده های منتقل کننده نیرو از شفت چاکدار به کاتریج اشاره کرد.این متحرک ها به دلیل اصطکاک به مرور زمان کوتاه میشوند و از هم فاصله میگیرند.درنتیجه باید مدام روغن کاری شوند.درصورت کوتاه شدن قطعه تا زمان تعویض آن باید از کار کردن با آن خودداری شود.

برای مشخص کردن دور ایرموتور به آنگل میتوان به نواری رنگی که معمولا در انتهای آنگل قرار دارد نگاه کرد:

• تبدیل و نسبت دور ایرموتور به آنگل ۱ به ۱ است،هنگامی که نوار آبی باشد.
• تبدیل و نسبت دور ایرموتور به آنگل ۱ به ۵ است،هنگامی که نوار قرمز یا نارنجی باشد.
• دور موتور کاهش می یابد و نسبت ها ۲به۱ ، ۴به۱ ، ۱۰به۱ ، ۲۰به ۱ و ۴۰به۱ خواهد بود،هنگامی که نوار سبز باشد.
• دور موتور کاهش می یابد و نسبت ها ۲۲به۱ ، ۲۵به۱ خواهد بود،هنگامی که نوار مشکی باشد.از این آنگل اکثرا در جراحی و ایمپلنت استفاده میشود.
• هندپیس های جراحی که به صورت مستقیم است همیشه نسبت دور ایرموتور به آن ۱ به ۱ است.

چند نکته ساده که باید در استفاده از آنگل ها رعایت کنیم:

• ۱٫ارسال آنگل برای تکنسین و تعویض بلبرینگ در صورت هرگونه لقی در کاتریج آن،زیرا احتمال آسیب به اکسل آنگل و کاتریج آن زیاد است.
• ۲٫روغن کاری آنگل قبل و بعد از استریل کردن آن.
• ۳٫از استریل کلاس B(اتوکلاو) برای استریل نمودن آنگل استفاده کنید.هنگام نیاز به ضدعفونی کردن آنگل با استفاده از ماده ضدعفونی کننده،آن را در بین دستمالی آغشته به ماده ضدعفونی کننده قرار دهید.
• ۴٫هرگونه ضربه و دفرمه شدن انگل باعث اختلال در کارکرد آن میشود.بنابراین مراقب باشد آنگل از دستتان نیفتد و ضربه نبیند.
• ۵٫مجاری انگل را میتوانید با استفاده از دستگاه های اولتراسونیک باز کنید.

توربین ها

توربین دندانپزشکی یکی از سریع ترین توربین ها در دنیا میباشد،که سرعتی معادل ۳۵۰۰۰۰ الی ۴۰۰۰۰۰ دور در دقیقه دارد.توربین یکی از تجهیزت دندانپزشکی است که توسط آن دندان را سوراخ میکنند یا تراش میدهند.درواقع وسیله ای مانند دریل های صنعتی است.این توربین ها انواع مختلف اما اساس کار یکسانی دارند.توربین هارا میتوان به دو نوع بلبرینگی و ایربرینگی تقسیم کرد.تمامی توربین ها دارای هد هستند که به آن کاتریج می گویند.توربین هایی با کاتریج بلبرینگی نسبت به ایربرینگیها از کیفیت بیشتری برخوردارند. این مقاله را مطالعه کنید: هزینه جراحی لثه

سه نظام های موجود در توربین ها:

• ۱٫سه نظام آچاری: (توربین های زیمنس)
• ۲٫سه نظام فشاری
• ۳٫سه نظام فشاری توسط فرز: (توربین های سوپرتک و فارو و سوپرآل ایر)

اصول نگهداری توربین ها :

تجهیزات دندان پزشکی قابل حمل

تجهیزات دندان پزشکی قابل حمل، تجهیزاتی با قابلیت های خاص هستند و با وجود اینکه این نجهیزات در ابعاد کوچک و کم حجم ساخته شده ولی دندان پزشکان زمان استفاده از آن هیچ کمبودی احساس نمی کنند . تجهیزات دندانپزشکی قابل حمل به آسانی برای کار کردن باز شده و در پایان کار نیز به همان سادگی جمع می شود. بوسیله تجهیزات می توان در مدت زمان کمی، یک اتاق ساده و معمولی را به یک محیط مناسب و حرفه ای برای کار دندانپزشکی تبدیل نمود.

وسایل مورد استفاده در تجهیزات دندان پزشکی قابل حمل ‏

• لامپ دندانپزشکی
• انواع هندپیس دندانپزشکی
• کراشوار (شامل لیوان، کاسه و ساکشن)
• توربین هوا (یکی از مهم ترین ابزار دندان پزشکی ترمیم می باشد .)
• میکروموتورها
• جعبه حاوی موادی که در جراحی دندان مورد استفاده می باشد .
• منبع تامین کننده آب

دستـگاه ها و وسایل مورد نیاز شامل :

• دستگاه تصویـربـرداری دنـدان (Portable X-Ray System)
• مانیتور دندانپزشکی ‏‎(LCD Monitoring System)‎‏
• تخت دندانپزشکی را می توان به تجهیزات دندانپزشکی قابل حمل تخصیص داد. ‏

کلیه استانداردهای لازم جهت ساخت تجهیزات دندانپزشکی قابل حمل رعایت شده و این تجهیزات علاوه بر آن که وزن کمی دارند از مقاومت زیادی در برابر ضربات برخورد دارند . همچنین به منظور حمل راحت تر از چرخ هایی با استحکام بالا و با قابلیت قفل و جمع شدن چرخ ها در مواردی که احتمال حرکت نا خواسته وجود دارد.

منبع