داشتن لبخندی درخشان و جذاب همیشه یکی از مهم ترین معیارهای زیبایی چهره بوده است. تغییر رنگ یا زرد شدن دندان ها ممکن است به دلایل مختلفی مثل مصرف چای و قهوه، کشیدن سیگار، افزایش سن یا حتی عوامل ژنتیکی رخ دهد. یکی از موثرترین روش های بازگرداندن سفیدی و شفافیت دندان ها، بلیچینگ دندان یا همان سفید کردن دندان است. این روش چه در مطب دندانپزشکی و چه به صورت خانگی، با استفاده از مواد سفید کننده مخصوص انجام می شود و می تواند چندین درجه رنگ دندان ها را روشن تر کند.
با وجود این که بلیچینگ یک روش زیبایی است، اما همیشه باید با مشورت دندانپزشک انجام شود. انتخاب روش نامناسب یا استفاده بیش از حد از مواد سفید کننده می تواند به مینای دندان یا لثه ها آسیب برساند. تجربه بالینی دندانپزشکان نشان می دهد که نتیجه بلیچینگ در بیشتر افراد رضایت بخش بوده و تاثیر زیادی بر افزایش اعتماد به نفس دارد.
در عین حال، لازم است به این نکته توجه کنیم که این مطلب صرفا جهت افزایش آگاهی شما نوشته شده و جایگزین مراجعه به پزشک یا درمان تخصصی نیست. قبل از انجام هرگونه درمان زیبایی دندان، حتما مشاوره تخصصی دریافت کنید تا بهترین روش بر اساس شرایط دندانی شما انتخاب شود.
فهرست مطالب
- بلیچینگ دندان چیست
- مکانیزم و اثرگذاری بلیچینگ
- انواع روش های بلیچینگ دندان
- مراحل انجام بلیچینگ در مطب
- مراحل بلیچینگ خانگی
- مزایا و معایب بلیچینگ دندان
- مقایسه بلیچینگ در مطب و خانگی (جدول)
- مراقبت های بعد از بلیچینگ دندان
- افرادی که نباید بلیچینگ انجام دهند
- نتیجه گیری
- سوالات متداول
جدول مقایسه روش های بلیچینگ دندان
| ویژگی ها | بلیچینگ در مطب | بلیچینگ خانگی |
|---|---|---|
| سرعت نتیجه | سریع (یک جلسه یا چند جلسه) | تدریجی (چند هفته) |
| غلظت ماده سفید کننده | بالا (35 تا 40 درصد پراکسید) | پایین تر (10 تا 20 درصد پراکسید) |
| هزینه | بالاتر | ارزان تر |
| ماندگاری نتیجه | بیشتر | کمتر |
| نیاز به مهارت | توسط دندانپزشک | توسط فرد در منزل |
| خطر حساسیت | کمتر (کنترل پزشک) | بیشتر در صورت استفاده نادرست |
بلیچینگ دندان چیست
بلیچینگ دندان یک روش دندانپزشکی است که با استفاده از مواد اکسید کننده مانند پراکسید هیدروژن یا پراکسید کاربامید، رنگدانه های عمقی مینای دندان را تجزیه کرده و دندان ها را روشن تر می کند. برخلاف جرم گیری که فقط رسوبات سطحی را از بین می برد، بلیچینگ قادر است لکه های قدیمی و تغییر رنگ های داخلی دندان را هم برطرف کند.
این روش هم برای افرادی که دندان های طبیعی ولی زرد دارند و هم کسانی که به مرور زمان بر اثر مصرف نوشیدنی های رنگی دچار تیرگی دندان شده اند، کاربرد دارد. البته بر روی روکش ها، لمینت و کامپوزیت تاثیری ندارد.
مکانیزم و اثرگذاری بلیچینگ
فرآیند بلیچینگ بر اساس واکنش اکسیداسیون مواد سفید کننده با رنگدانه های آلی موجود در مینای دندان انجام می شود. ترکیبات فعالی مانند پراکسید هیدروژن یا پراکسید کاربامید هنگام تماس با دندان، به رادیکال های آزاد اکسیژن تجزیه می شوند. این رادیکال ها وارد ساختار متخلخل مینا شده و مولکول های رنگی را به اجزای کوچکتر و بی رنگ تبدیل می کنند.
به طور متوسط بلیچینگ می تواند رنگ دندان را 3 تا 8 درجه بر اساس مقیاس رنگ سنجی دندان تغییر دهد. البته نتیجه نهایی به فاکتورهایی مثل سن، ضخامت مینا، شدت تغییر رنگ و رعایت مراقبت های بعد از درمان بستگی دارد. تجربه بالینی نشان داده که لکه های ناشی از مصرف قهوه، چای و دخانیات پاسخ خوبی به بلیچینگ می دهند، ولی تغییر رنگ های ناشی از بعضی داروها مانند تتراسایکلین ممکن است مقاومت بیشتری نشان دهند و به چند جلسه درمان نیاز داشته باشند.
انواع روش های بلیچینگ دندان
بلیچینگ را می توان به دو گروه اصلی تقسیم کرد: بلیچینگ در مطب (In Office Whitening) و بلیچینگ خانگی (Home Whitening).
- بلیچینگ در مطب این روش توسط دندانپزشک انجام می شود و از ژل هایی با غلظت بالاتر استفاده می کند. برای تسریع اثر، ممکن است از لایت کیور، لیزر یا لامپ های LED مخصوص استفاده شود. درمان معمولا در یک یا دو جلسه یک ساعته به نتیجه مطلوب می رسد.
- بلیچینگ خانگی در این روش، دندانپزشک قالب گیری از دندان ها را انجام داده و یک تری نرم اختصاصی همراه با ژل سفید کننده به بیمار می دهد. فرد باید طبق دستور، هر شب یا چند ساعت در روز از آن استفاده کند. نتیجه این روش آهسته تر است ولی اثرات آن طبیعی تر و ملایم تر می باشد.
- روش ترکیبی برخی دندانپزشکان از ترکیب دو روش استفاده می کنند: یک جلسه بلیچینگ در مطب برای شروع و سپس ادامه درمان در خانه برای تثبیت رنگ. این شیوه ماندگاری بیشتری ایجاد می کند.
مراحل انجام بلیچینگ در مطب
بلیچینگ حرفه ای در مطب دندانپزشک معمولا مراحل زیر را دارد:
- آماده سازی اولیه: قبل از شروع، دندان ها جرم گیری و پولیش می شوند تا سطح آن ها تمیز و یکدست باشد.
- حفاظت از بافت نرم: با استفاده از ژل محافظ لثه (Gingival Barrier) یا شیلد مخصوص، از تماس مواد با لثه جلوگیری می شود.
- اعمال ژل سفید کننده: ژل حاوی پراکسید روی سطح دندان ها قرار داده می شود.
- فعال سازی: در برخی روش ها، نور LED یا لیزر برای تقویت واکنش استفاده می شود.
- شستشو و ارزیابی: پس از مدت زمان مشخص، ژل از روی دندان برداشته و نتیجه بررسی می شود. در صورت نیاز، فرآیند تکرار می شود.
مراحل بلیچینگ خانگی
در بلیچینگ خانگی نیز ترتیب کارها اهمیت دارد:
- قالب گیری از دندان ها برای ساخت یک تری شخصی
- تحویل ژل سفیدکننده با غلظت پایین تر (معمولا 10 تا 20 درصد پراکسید کاربامید)
- آموزش نحوه ریختن مقدار مناسب ژل در تری
- استفاده از تری طبق دستور پزشک (مثلا هر شب 4 تا 6 ساعت یا در طول روز)
- پیگیری و ارزیابی رنگ دندان ها طی چند هفته
مزایا و معایب بلیچینگ دندان
مزایا
- بهبود زیبایی لبخند و افزایش اعتماد به نفس
- فرآیند غیرتهاجمی و بدون نیاز به تراش دندان
- امکان انجام در مطب یا خانه
- نتایج سریع در روش حرفه ای
معایب
- ایجاد حساسیت موقت دندان ها
- اثر کمتر بر لکه های داخلی شدید یا تغییر رنگ ناشی از دارو
- نیاز به تکرار درمان برای حفظ نتیجه
- عدم تاثیر بر روکش ها و ترمیم های همرنگ
مراقبت های بعد از بلیچینگ دندان
برای افزایش ماندگاری سفیدی دندان ها پس از بلیچینگ، رعایت نکات زیر ضروری است:
- پرهیز از نوشیدنی های رنگی مثل قهوه، چای، نوشابه تا 48 ساعت
- اجتناب از مصرف سیگار و قلیان
- مسواک زدن منظم و استفاده از خمیردندان های مناسب
- مراجعه دوره ای به دندانپزشک برای بررسی وضعیت
افرادی که نباید بلیچینگ انجام دهند
انجام بلیچینگ برای همه افراد مناسب نیست. موارد منع شامل:
- افراد زیر 16 سال
- زنان باردار و شیرده
- کسانی که دندان های حساس یا پوسیدگی فعال دارند
- وجود بیماری های لثه یا تحلیل لثه
- کسانی که ترمیم های گسترده یا روکش های قابل مشاهده دارند
بلیچینگ دندان یکی از موثرترین روش های سفید کردن دندان ها است که با تکنولوژی و مواد امروزی، نتایج قابل توجهی ایجاد می کند. انتخاب بین روش مطب و خانگی بستگی به زمان، بودجه و حساسیت دندان بیمار دارد. رعایت مراقبت های بعد از درمان، کلید ماندگاری سفیدی دندان در طولانی مدت است. مشاوره با دندانپزشک قبل از شروع، بهترین راه برای اطمینان از انتخاب روش ایمن و موثر می باشد.
سوالات متداول (FAQ)
1. آیا بلیچینگ دندان دائمی است؟
خیر، تغییر رنگ دندان به مرور زمان و تحت تاثیر رژیم غذایی و عادات فردی باز می گردد. معمولا نتیجه بین 1 تا 3 سال ماندگار است و ممکن است نیاز به ترمیم داشته باشد.
2. آیا بلیچینگ دندان باعث آسیب به مینای دندان می شود؟
در صورتی که مواد و روش توسط دندانپزشک استفاده شود، آسیبی به مینای دندان وارد نمی کند. استفاده خودسرانه و مکرر از مواد غلیظ ممکن است خطرناک باشد.
3. آیا بلیچینگ روی دندان های روکش شده اثر دارد؟
خیر، بلیچینگ تنها بر بافت دندان طبیعی اثر می گذارد و رنگ روکش، لمینت یا کامپوزیت تغییری نمی کند.
