هر کسی که دندان های ناصافی داشته باشد یا مشکلی متوجه تراز فک هایش باشد نیازمند درمان ارتودنسی خواهد بود. اگر میخواهید اقدام به ارتودنسی دندانهای خود کنید، ممکن است کمی برایتان گنگ یا حتی ترسناک باشد. به همین جهت بهتر است پیش از اقدام، تمام مراحل آن را مطالعه کنید تا با دید بازتری وارد میدان شوید. تا کنون از فرآیند ارتودنسی دندان چه میدانستید؟ ارتودنسی با تمام روشهای مختلف خود همچون ارتودنسی کاموفلاژ، ارتودنسی دیمون، ارتودنسی فانکشنال، ارتودنسی نامرئی و… به کمک ما آمده است.
همچنین شاید شنیده باشید که درمان ارتودنسی، مدت زمان بیشتری نسبت به دیگر درمانهای دهان و دندان نیاز دارد. بنابراین برای اینکه برنامهریزی زمانی درستی داشته باشید باید اطلاعات کافی دربارهی طول درمان ارتودنسی بدست آورید. به نظر شما طول درمان ارتودنسی چقدر است؟ چه فاکتور هایی بر آن تاثیرگذار هستند؟ اگر این سوالات در ذهن شما هم وجود دارد با همراه باشید تا در این مقاله پاسخ آنها گامهای انجام این درمان رایج دندان را با هم بررسی کنیم.
فهرست مطالب
- افراد نیازمند درمانهای ارتودنسی دندان
- مراحل ارتودنسی
- فرآیند ارتودنسی متحرک
- فرآیند ارتودنسی ثابت
- عوامل موثر بر طول درمان ارتودنسی دندان
- سخن پایانی
- سوالات متداول
افراد نیازمند درمانهای ارتودنسی دندان
اگر شما با یکی از موارد زیر روبرو هستید نیاز به آغاز درمان ارتودنسی دندان دارید:
- کج بودن دندان ها
- وجود فاصله بین دندان ها
- جلو یا عقب بودن یکی از فک ها
- وجود فاصله بین دندانهای فک بالا و پایین در جلو حین بسته بودن دهان
- کوتاه بودن دندان
- ازدحام و شلوغی دندان ها
- کوچک بودن فک
مراحل ارتودنسی دندان
منظم کردن دندان ها و تراز شدن فکین به کمک ارتودنسی از آنچه که شما تصور می کنید آسان تر است. برای اینکار شما میبایست ابتدا یک ارتودنتیست پیدا کنید و سپس تمام پروسه درمان را به او بسپارید. این متخصص طی مراحل زیر به شما کمک می کند که صاحب دندان هایی مرتب و لبخندی زیباتر شوید:
ویزیت، معاینه و مشاوره تخصصی
شما اول باید به مطب یک ارتودنتیست مراجعه کنید. چنین مراجعه ای معمولا با یک معاینه فیزیکی دقیق، مشاهده وضعیت صورت، دندان ها و فک به همراه گرفتن تصاویر اشعه ایکس و گرافی های دیگر از دندان های شما است.
عکس رادیولوژی
OPG یکی از رادیوگرافیهای ضروری جهت شروع درمان ارتودنسی است. به وسیله عکس OPG، متخصص قادر به دیدن دقیق ریشه دندان است. میتواند کلیه دندانها را از لحاظ سلامت کلی مورد ارزیابی قرار دهد.
فتوگرافی
این تصاویر در مراحل ارتودنسی انجام میشود. جهت بررسی وضعیت بافت سخت و نرم داخل دهان و ارزیابی شاخصهای زیبایی صورت در ابتدای درمان ارتودنسی تجویز میشود.
در این جلسه مشخص می شود که شما دقیقا چه مشکلی دارید، شدت آن چقدر است و چطور به رفع مشکل اقدام می شود.
مشخص شدن نوع ارتودنسی درمانی شما
در طی همان ویزیت اول، پس از مشخص شدن نوع و شدت مشکل شما، درباره بهترین روش یا طرح درمان نیز صحبت می شود. به عبارتی متخصص، بر اساس اطلاعاتی که از معاینه شما به دست آورده مشخص می کند کدام روش ارتودنسی دندان به چه شکل برای درمانتان مناسب تر است. به مجموع این موارد طرح درمان گفته می شود.
نصب دستگاه های ارتودنسی و براکتها
این مرحله از سلسله مراحل ارتودنسی ثابت یا متحرک دندان، برای همه افراد تحت درمان طولانی ترین مرحله است. زیرا روند نصب بریس، کمی زمانبر است. پس نیازمند دقت، توجه و مهارت بالایی است که در مجموع باعث می شود این جلسه از هر جلسه ای طولانی تر شود.
در این جلسه سطح دندان ها تمیز می شود. به دندانهایتان براکت ارتودنسی متصل می شود. سپس از بین این براکت ها سیم مخصوص رد خواهد شد. که در مرحله بعد به آن پرداخته شده است.
قابل ذکر است که در صورتی که فرد نوع نامرئی را انتخاب کند، پس از قالب گیری و انجام عکس برداری لازم، تنها در ۲۰ الی ۳۰ دقیقه حضور در مطب، ارتودنسی دندان را انجام دهد. در غیر اینصورت جلسه مربوط به چسباندن بریس (براکتها) در دهان حدود ۲ ساعت زمان میبرد. متخصص ارتودنسی دقت و زمان زیادی را در این مرحله، برای قرار دادن براکت روی هر یک از دندانها میگذارد.
رد کردن سیم از بین براکتها
پس از نصب براکتها، وقت آن است که سیم را داخل براکت ها وارد کنند. متخصص ارتودنسی سیمهایی نیم دایره مانندی را برای متصل کردن براکت ها به هم انتخاب میکند. اندازه سیم را مشخص کرده و در صورت نیاز آن را خم کرده یا میبرد. بعد از اینکه سیم ها از میان براکت ها عبور داده شد، فشاری که باید این سیم ها به دندان ها وارد کنند توسط متخصص تنظیم میشود.
مرحلهی مهم توصیههای بهداشتی و مراقبتی
بعد از اینکه بریس ارتودنسی به صورت کامل روی دندان های شما نصب و تنظیم شد وارد سایر مراحل ارتودسی دندان خواهیم شد. اکنون نوبت این است که متخصص با شما درباره عملکرد بریس ها و زندگی بعد از نصب آن ها صحبت کند. او به شما نحوه صحیح مدیریت درد، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن با بریس را آموزش خواهد داد.
احتمالا خودش محصولاتی که میتواند در طول درمان برای شما مفید باشد را معرفی خواهد کرد. که شما باید آن ها را بخرید و استفاده کنید.
مراجعات مکرر برای معاینه و بررسی روند درمان
یکی از مراحل درمان ارتودنسی دندان؛ مراجعات منظم به مطب، برای چکاپ وضعیت دندان ها و تنظیم براکت ها می باشد. حدود این مراجعات هر 4 و یا هر 8 هفته یک بار می باشد. در ابتدای نصب براکت ها، بیمار تا حدودی احساس درد و ناراحتی دارد تا زمانی که بعد از چند روز به وجود دستگاه ارتودنسی در دهان خود عادت کند و این یک مسئله طبیعی است. احتمال بروز مجدد این درد و ناراحتی ها در زمان تنظیم براکت ها نیز وجود داشته که طی چند روز از بین می رود. برای تحمل درد و ناراحتی و عادت کردن درست به براکت ها، بیمار می تواند با ارتودنتیست خود مشورت نماید.
اتمام درمان ارتودنسی دندان و درآوردن براکتها
پس از آنکه طول دوره درمان شما به اتمام رسید و دندان هایتان کاملا مرتب شد سرانجام شما یک جلسه به مطب متخصص ارتودنسی خود می روید تا دستگاه های متصل شده به دندان های شما برداشته شود.
این جلسه کوتاه خواهد بود و شما در نهایت نتیجه درمان را مشاهده خواهید کرد. متخصص مطابق روال جلسات دوره ای در این جلسه نیز شما را برای آخرین بار معاینه می کند. همچنین هرآنچه برای بعد از ارتودنسی دندان لازم است بدانید را به شما آموزش خواهد داد.
مراحل بعد از درمان ارتودنسی دندان و تجویز ریتینر
در اتمام درمان ارتودنسی دندان و هنگامی که دندان ها در جایگاه صحیح خود قرار گرفتند، پس از اینکه متخصص، دستگاه را از دهان خارج کند، دندان ها تا حدودی تمایل به حرکت و بازگشت به موقعیت قبلی خود را دارند. در واقع بعد از خارج شدن دستگاه ارتودنسی از دهان، مرحله بعدی درمان شروع خواهد شد تا دندان ها در موقعیت به دست آمده به ثبات همیشگی دست یابند. در این مرحله بیمار باید از نگهدارنده یا ریتینر استفاده کند. با توجه به نوع درمان و شرایط بیمار استفاده از ریتینر از 6 ماه تا دو سال طول می کشد. همچنین لازم است تا هر چند وقت یک بار برای چکاپ دندان ها به مطب متخصص مراجعه شود.
فرآیند ارتودنسی متحرک دندان
- این نوع ارتودنسی برای سنین پایین و ناهنجاری فکی در سنین قبل از بلوغ استفاده میشود.
- در ارتودنسی متحرک ابتدا از فک بالا و پایین بیمار قالب گیری میشود و پلاک بالا و پلاک پایین ساخته میشود.
- پس از آماده شدن قالب ارتودنسی، بیمار باید در همه زمانها حتی در خواب از قالب متحرک استفاده نماید.
- قالب نوع متحرک را میتوان فقط در زمان خوردن و آشامیدن از دهان خارج نمود.
- پس از استفاده از مسواک و نخ دندان، قالب را دوباره در دهان قرار دهد.
- استفاده از روش متحرک برای افرادی که سن کمتری دارند بسیار مفید است. زیرا باعث میشود که علاوه بر مشکلات دندان ناهنجاری کوچک فکی آنها نیز بر طرف شود.
- همچنین استفاده از نوع متحرک ممکن است سبب محدودیت حرکات دندانی شود.
فرآیند ارتودنسی ثابت دندان
- استفاده از دستگاه برای درمان ناهنجاری پیچیده و پس از رویش تمام دندانهای دائمی مورد استفاده قرار میگیرد.
- استفاده از ارتودنسی ثابت هیچ محدودیتی ندارد. همچنین کارایی بالایی که دارد باعث شده این نوع ثابت طرفداران زیادی پیدا کند.
- در مراحل ارتودنسی ثابت؛ دندانهای شما را به وسیله سیمها و کشهای مخصوص به سمت مورد نظر حرکت داده و دندانها را در سر جای اصلی خود قرار میدهد.
- انجام این کار هیچ آسیبی به دندانها و ریشه آنها وارد نمیآورد.
- پس از برداشتن براکتها در پایان کار بهداشت دهان و دندانها نیز بسیار آسان تر میشوند.
عوامل موثر بر طول درمان ارتودنسی دندان
مدت زمان ارتودنسی با توجه به نیازها و انتظارات شخصی بیماران به طور تقریبی بین 6 الی 36 ماه طول می کشد. و اینکه طول دوره درمان شما چقدر خواهد بود به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد:
سن بیمار
اگر ارتودنسی دندان در سنین کودکی انجام شود سریع تر از زمان بزرگسالی به نتیجه خواهد رسید. دلیل آن است که رشد فک در کودکان به اتمام نرسیده است. دستگاه ها و ابزارهای ارتودنسی قادر به تغییر موقعیت فک و دندان ها و بهبود سلامت دهان و دندان و همچنین زیبایی آنها می باشند. با وجود این که سن مناسب ارتودنسی در کودکی است، اما به معنای این نیست که اگر بزرگسالان قصد انجام ارتودنسی را داشته باشند، حتما باید بیش از دو سال به طول درمان فکر کنند، چراکه عوامل بسیار دیگری بر این مدت زمان تاثیر گذار می باشند.
نوع و شدت ناهنجاری
یکی دیگر از عواملی که تاثیر بسیار زیادی بر طول درمان ارتودنسی دارد، نوع و شدت ناهنجاری است. برخی از مشکلات فکی نیاز به گذراندن طول درمان بیشتری دارند. برخی ناهنجاری های دیگر مانند فاصله بین دندان ها در مدت زمان کوتاه تری درمان می شوند.
نوع درمان ارتودنسی
درمان ارتودنسی دارای روش ها و انواع بسیاری است. هر کدام از آن ها دارای دستگاه ها و مدت زمان درمان متفاوتی هستند. متخصص ارتودنسی دارای مهارت، با انتخاب بهترین روش درمانی، حدود طول درمان را برای بیمار شرح خواهد داد. با توجه به اینکه شدت ناهنجاری بیمار چقدر است، براکت های فلزی مدت زمان بیشتری از پلاک های ارتودنسی متحرک نیاز دارند.
سرعت حرکت دندان ها
باید بدانید که دندان های افراد سرعت حرکت متفاوتی از یکدیگر دارند. گاهی اوقات دندان برخی از بزرگسالان نیز دارای سرعت بالایی برای تغییر موقعیت و جا به جایی می باشد.
البته این مورد نیز وجود دارد که در اغلب موارد، دندان ها بر اساس لرزش و فرکانس برخی از ابزارات ارتودنسی تغییر می کنند. در واقع این دستگاه ها تا حدود 50 درصد سبب کاهش مدت زمان درمان خواهند شد.
شدت فشار وارد شده از طرف براکت ها
مقدار فشاری که براکت های ارتودنسی به دندان ها وارد می کنند نیز، بر طول درمان ارتودنسی دندان تاثیر گذار است. اگر دندان ها دارای شلوغی و ازدحام کمی باشند، برکت ها و کش های ارتودنسی می توانند کمتر از یک سال سبب بهبود وضعیت دندان ها شوند. اما اگر برعکس این ماجرا باشد، جا به جایی دندان ها نیازمند زمان طولانی تری است. همچنین چیدمان دندان ها در موارد حاد، تاثیر زیادی بر طولانی تر شدن روند درمان دارد.
رعایت دستورالعمل های متخصص ارتودنسی
بیمار باید در تمام دوران درمان خود دستورالعمل ها و توصیه های متخصص ارتودنسی خود را به درستی انجام دهد. تمام این دستورات که شامل مواردی مانند بهداشت دهان و دندان، همکاری بیمار برای استفاده از ریتینر و یا دیگر دستگاه های ارتودنسی در حین درمان و مراجعات منظم به مطب ارتودنسی دارد، تاثیر زیادی بر طول درمان ارتودنسی دارند.
برنامه درمان ارتودنسی دندان
دندانپزشک متخصص ارتودنسی خوب برای سریع تر طی شدن روند درمان برنامه بسیار مناسبی را در نظر خواهد گرفت. در صورتی که ارتودنتیست به خوبی به تشخیص وضعیت دهان و دندان بپردازد و درمان را طبق برنامه ریزی درستی پیش ببرد، مدت زمان درمان ارتودنسی به حد بسیار زیادی کاهش پیدا می کند.
رعایت بهداشت دهان و دندان
در صورتی که بهداشت دهان و دندان به درستی انجام نشود، در حین درمان احتمال خرابی دندان ها و عفونت لثه وجود دارد. که در نهایت می تواند سبب افزایش طول درمان ارتودنسی شود.
مصرف برخی از داروها
با توجه به بررسی های انجام شده، برخی از دارو ها مانند ایبوپروفن، استامینوفن و استروژن و یا آسپرین، در صورتی که در حد زیادی مصرف شوند، ممکن است روند درمان ارتودنسی را طولانی تر کنند. زیرا تاثیراتی بر کاهش حرکت دندان ها دارند. برعکس موارد بیان شده، برخی دیگر از داروها مانند دارو های تیروئیدی و یا ویتامین D با تسریع حرکت دندان ها، سبب کاهش طول درمان ارتودنسی می شوند.
این نکته حائز اهمیت است که اگر داروهای خاصی مصرف می کنید، قبل از شروع درمان، متخصص ارتودنسی خود را در جریان قرار دهید.
سخن پایانی
در این محتوا از مراحل درمان ارتودنسی و همچنین طول درمان ارتودنسی گفتیم. به خاطر داشته باشید مراحل گفته شده بصورت کلی بودند. ممکن است ارتودنتیست شما بنا به شرایط شما و نوع ارتودنسی انتخاب شده، مراحل بیشتری را طی کند. همچنین طول درمان ارتودنسی برای هر کسی متفاوت است ولی این پیشبینیها میتوانند یک ایدهی کلی از روند درمان را به شما ارائه کنند. اگر هنوز هم برای اقدام به ارتودنسی تعلل دارید، باید دانید که دندان ها و فک اگر در هر موقعیتی به جز حالت طبیعی خود باشند مشکلات متعددی گریبان ما را خواهد گرفت. پس هر چه زودتر برای درمان اقدام کنید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
به طور کلی براکت های ارتودنسی برای صحبت کردن مشکلی ایجاد نمی کنند. در روز های ابتدایی نصب براکت ها، به دلیل عادت نکردن بیمار به وجود جسمی خارجی در دهان، مقداری درد و ناراحتی و همچنین تغییراتی جزئی در گفتار برای بیمار وجود دارد که به مرور زمان و بعد از چند روز رفع می گردد.
یکی از دغدغههای مهم هر روش درمانی، میزان درد آن است. درد ارتودنسی به گونهای است که میتوان آن را تحمل کرد. در روزهای اولیه درمان، پس از گذاشتن براکت و یا خوردن غذا ممکن است بیمار احساس درد داشته باشد
1) بهداشت دهان و دندان خود را جدی بگیرید و برای حفظ سلامت دهان و دندان خود، اجازه باقی ماندن پلاک و مواد غذایی را در بین دندان ها و براکت های خود ندهید.
2) از مسواک مخصوص ارتودنسی برای تمیز کردن بین براکت ها و دندان ها کمک بگیرید.
3) رژیم غذای مناسبی را دنبال کنبد و مراقب باشید تا با جویدن و گاز زدن مواد غذایی سفت، باعث شکستن براکت های ارتودنسی خود نشوید.
4) اگر از دستگاه های ارتودنسی متحرک استفاده می کنید، از آن ها محافظت کنید تا گم نشوند و دچار شکستگی نگردند.
مدت زمان استفاده از ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی با توجه به سن و شدت ناهنجاری بیمار برای افراد متفاوت می باشد. اما با این وجود می توان گفت که حدود استفاده از ریتینر بین یک الی 3 سال می باشد.
با توجه به شرایط بیمار و مشکل دندانها، برنامهریزی درمان متفاوت است. ولی معمولا هر 4 یا 5 هفته یکبار باید به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کرد. همانطور که گفته شد میزان جلسات به شرایط بیمار بستگی دارد و ممکن است بیشتر یا کمتر از این میزان باشد.